گروه بازار پول - ثبت رکورد 1450 تومانی برای دلار بار دیگر با واکنش صاحب نظران و کارشناسان حوزه پولی روبه‌رو شد. به اعتقاد کارشناسان، نگاه سرمایه‌ای به دلار موجب شده قیمت این ارز سیر صعودی به خود بگیرد و سیاست‌های کنترلی بانک مرکزی نتواند مهاری بر این افزایش قیمت باشد.

برخی کارشناسان تاکید دارند: به‌دلیل آنکه مامن و پناهگاهی برای حفظ قدرت خرید سرمایه‌های مردم وجود ندارد، نقدینگی به سوی بازار ارز و سکه سرازیر شده است. محمود بهمنی رییس کل بانک مرکزی نیز با اشاره به نبود تعادل‌ها در بازار تایید کرد: ابزارهای بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی مانند نرخ سود سپرده‌ها، نرخ سود اوراق مشارکت، نرخ سود سپرده‌های ارزی جذابیت لازم را ندارد به همین دلیل کار برای ساماندهی بازارها سخت شده است. تعیین نرخ سود این ابزارها متناسب با تورم موجود راهکار اساسی برای حل مشکل کنونی از سوی کارشناسان است. راهکاری که تاکنون از سوی سیاستگذاران پولی به‌خصوص اعضای شورای پول و اعتبار مورد توجه قرار نگرفته است. به گفته کارشناسان تا زمانی که نرخ سود سپرده‌ها و دیگر ابزارهای بانک مرکزی متناسب با تورم 8/19 درصد کنونی تعدیل نشود، انگیزه‌های خرید ارز از بین نخواهد رفت. سید بهاءالدین‌حسینی هاشمی در واکنش به ثبت رکورد جدید دلار گفت: تا زمانی که نرخ سود دستوری جریان دارد، ناهنجاری‌های اقتصادی به اشکال مختلف در بازار مشاهده می‌شود.وی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی نباید حتی یک روز را برای تغییر نرخ سود سپرده‌ها از دست بدهد، گفت:‌ باید نرخ سود سپرده‌ها به گونه‌ای تعیین شود که مردم فقط پولشان را در بانک‌ها بگذارند. سید بهاءالدین حسینی هاشمی در گفت‌وگو با «فارس» نرخ سود بانکی را مهم‌ترین عامل نوسانات بازار ارز و سکه دانست و اظهار کرد: نابسامانی‌های بازار بورس، سکه، ارز و کالا در حقیقت نشان دهنده این است که نرخ سود بانکی در قیاس با پارامترهای اقتصادی در جایگاه و موقعیت مناسبی قرار ندارد. حسینی هاشمی ادامه داد: البته بانک مرکزی در همین خصوص باید برای سیستم بانکی سیاستگذاری‌های پولی را به نحوی انجام دهد که بانک‌ها در فعالیت‌هایی که منجر به تعادل اقتصادی، افزایش ثروت و افزایش عرضه کالا و خدمات است، سرمایه‌های مردم را به کار گیرند.فرید ضیاءالملکی، کارشناس بانکی نیز نقش پایین بودن نرخ سود سپرده‌های بانکی را در این مورد حائز اهمیت دانست و گفت: کاهش نرخ سود سپرده‌ها از ابتدای سال موجب بروز این مشکلات در بازار شده است. ضیاءالملکی تصریح کرد: زمانی که نرخ تورم پیش‌بینی شده برای سال جاری 24 الی 25 درصد باشد و نرخ سود سپرده‌ها 5 الی 6 درصد تعیین شود بیشتر از این وضعیت هم نباید انتظار داشت. وی با ارائه راهکاری برای کنترل وضعیت فعلی بازار ارز و سکه بیان کرد: به نظر بنده نرخ سود باید الان حتی بیشتر از نرخ تورم افزایش داده شود تا این احساس به مردم برگردد که ارزش پولشان در سیستم بانکی حفظ می‌شود.ضیاءالملکی با اشاره به اینکه هدف دولت افزایش نرخ ارز نیست، اظهار کرد: دولت علاقه‌ای به گرانی کالاها و افزایش تورم وارداتی ندارد، از همین رو با اتکا به دلارهای نفتی تلاش می‌کند که بازار را کنترل کرده و قیمت‌ها را پایین نگه دارند.این کارشناس بانکی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی باید هرچه سریع‌تر نسبت به تغییر نرخ سود سپرده‌ها راهکاری اتخاذ کند، تصریح کرد: شاید اگر ابتدای سال نرخ سود سپرده‌های کوتاه مدت 9 درصد و بلند مدت 16 درصد انتخاب می‌شد بازار آرام می‌شد و دیگر این اتفاقات رخ نمی‌داد.وی افزود: اما الان تغییر نرخ سود سپرده‌ها با این میزان دیگر در بازار جواب نمی‌دهد، از همین رو بانک مرکزی باید برای جلوگیری از تبعات بیشتر این امر نرخ‌ها را تغییر دهد.این فعال بانکی در ادامه درباره اظهار نظرهایی مبنی‌بر اینکه افزایش نرخ ارز سیاست بانک مرکزی و دولت است، گفت: این موضوع اصلا منطقی نیست، اما از آنجا که پارامترهای صحیح اقتصادی وجود ندارد هر کسی هر قضاوتی را در این خصوص انجام می‌دهد.
وی تاکید کرد: بنده اصلا معتقد نیستم که دولت و بانک مرکزی قیمت ارز را در بازار افزایش داده‌اند.حسینی هاشمی نیز با انتقاد از سیاستگذاری‌های غیرحرفه‌ای در تعیین نرخ سود سپرده‌های بانکی و همچنین سیاست‌های ارزی گفت: اتفاقات فعلی در بازار ارز و سکه ناشی از این سیاستگذاری‌های اشتباه رخ می‌دهد.
نرخ ارز را بازار تعیین می‌کند
حسینی هاشمی به مصوبه اخیر شورای پول و اعتبار مبنی بر مکلف شدن بانک مرکزی به اجرای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز اشاره کرد و گفت: یکسان‌سازی نرخ ارز از سال 1380 بوده، اما بانک مرکزی باید این سیاست را حفظ می‌کرد و اجازه رسیدن بازار به این شرایط را نمی‌داد. وی افزود: بانک مرکزی باید تعادلی اتخاذ کند که در بازار به نرخ یکسان برسد البته نرخ یکسان الزاما به معنای نرخ مرجع ارز نیست؛ نرخ ارز باید نرخی باشد که بازار تعیین کند. حسینی هاشمی در همین ارتباط تصریح کرد: بانک مرکزی از طریق عرضه ارز نرخ آن را در حد پایین، متوسط یا بالا نگه می‌دارد؛ همچنین باید ساماندهی در میزان توزیع ارز به صرافی‌ها انجام شود.این فعال بانکی ادامه داد: باید مدیریتی در بازار ارز و به خصوص صرافی‌ها انجام شود تا قیمت‌ها در بازار به تعادل برسد.فرید ضیاءالملکی نیز در ارتباط با نوسانات دلار در بازار آزاد و رسیدن نرخ این ارز به 1400 تومان اظهار کرد: اگر دلار را در سال‌های اخیر به عنوان یک کالا در نظر بگیریم مشخص خواهد شد که به اندازه نرخ تورم ارزش دلار افزایش نیافته است. وی افزود: همچنین در حالی که ارزش پول کشور از سال 1350 به بعد 550 برابر کاسته شده است، قیمت دلار از 7 تومان به 1400 رسیده و شاید 200 برابر شده باشد. این کارشناس بانکی بیان کرد: اگر قرار بود دلار نیز مانند پول رایج کشور دچار تغییر می‌شود الان باید دلار 4000 هزار تومان بود، اما سیاست‌های ارزی کشور و وجود درآمدهای نفتی مانع از این امر شد.
افزایش 18 درصدی نرخ دلار برای بقای رقابت‌پذیری
ضیاءالملکی درباره اثرات افزایش نرخ ارز در بازار بیان کرد:‌ در هفته‌های اخیر شورای پول و اعتبار هم تصویب کرد که میزان افزایش قیمت دلار و سایر ارزها باید به اندازه مابه‌التفاوت نرخ تورم جهانی و نرخ تورم داخلی باشد.ضیاءالملکی افزود: وقتی ارزش تورم در کشورهای جهانی 2 الی 3 درصد، اما در ایران حدود 20 درصد است قاعدتا نرخ ارز باید 18 درصد افزایش پیدا کند تا توازنی در بازار ایجاد شود.این کارشناس بانکی با تاکید بر اینکه افزایش قیمت دلار البته در قیمت تمام کالاها اثر می‌گذارد، گفت: از آنجایی که مواد اولیه بسیاری از کالاها از خارج تامین می‌شود، افزایش قیمت‌ ارز علاوه بر گرانی کالاها تورم مضاعفی را به همراه خواهد داشت.ضیاءالملکی ریشه مشکلات فعلی بازار ارز و گرانی دلار را در گشایش اعتبار اسنادی عنوان کرد و گفت: همچنین سهمیه‌بندی ارز مسافرتی که فقط یک‌بار در سال به هر مسافر پرداخت می‌شود باعث شده تا عده‌ای که در سال چند بار سفر خارجی دارند نیاز ارز خود را از بازار آزاد تامین کنند و همین امر گرانی قیمت را به همراه داشته است.وی ادامه داد: از سوی دیگر انتظارات تورمی نیز بر نوسانات بازار ارز دامن می‌زند؛ زمانی که مردم می‌بینند نرخ تورم در کشور بالا است ترجیح می‌دهند ثبات پول خود را در سکه و دلار نگه دارند.ضیاءالملکی با اشاره به نوسانات بازار ارز و سکه در ابتدای سال تاکید کرد: هم‌اکنون مشکلات این دو بازار به مراتب بیشتر از ابتدای سال است، از همین رو بانک مرکزی باید تدبیری اتخاذ کند تا مردم به سپرده‌گذاری در بانک‌ها تشویق شوند.ضیاءالملکی ادامه داد: اندکی تامل نشان می‌دهد که بیشتر مردم به خاطر حفظ ارزش پولشان به بازار ارز و سکه مراجعه می‌کنند.
این کارشناس بانکی در همین ارتباط گفت:‌ اگر این نقدینگی سرگردان همین وضعیت را داشته باشد و در آینده به بازار مسکن هم کشیده شود باید شاهد افزایش قیمت‌ها در این بخش باشیم.